پاسخ جوانه‌زنی بذر گل‌گندم مهاجر (Centaurea bruguierana Hand.-Mazz) به عوامل محیطی

Abstract

گل­ گندم مهاجر به‌عنوان یکی از علف­های‌هرز پهن­ برگ، در اکثر مناطق ایران حضور دارد و هیچ اطلاعاتی در مورد بیولوژی جوانه­ زنی این علف­ هرز، به خصوص اثر فاکتورهای محیطی بر آن، در دسترس نمی­باشد. به‌منظور بررسی پاسخ گل­ گندم مهاجر(Centaurea bruguierana Hand.-Mazz) به دما (پنج، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سلسیوس)، سطوح مختلف شوری(صفر، 50، 100، 150، 200، 250، 300 و 350 میلی­ مولار) و خشکی (صفر، 2/0-، 4/0-، 6/0-،8/0-، 1- و 2/1- مگاپاسکال)، سه آزمایش جداگانه در سال 1398 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، در قالب طرح کاملاً تصادفی در شش تکرار انجام شد. بیشترین درصد جوانه ­زنی(10/91 درصد) در 25 درجه سلسیوس اتفاق افتاد و درصد جوانه­ زنی در دمای پنج، 10، 15، 20و 30 درجه سلسیوس، به‌ترتیب 27/71، 36/73، 84/80، 59/84 و  97/44 درصد بود. نتایج شوری نشان داد که کاهش 50 درصدی (پارامتر x₅₀ معادله لجستیک) صفات درصد ، جوانه­ زنی و شاخص جوانه ­زنی، به‌ترتیب معادل 71/147، 49/81 و 82/138 میلی ­مولار بود. همچنین تنش خشکی 66/0-، 040/0- و 58/0- مگاپاسکال، به‌ترتیب درصد ، سرعت جوانه‌زنی و شاخص جوانه‌زنی را % 50 کاهش داد. با افزایش شوری و خشکی، متوسط زمان جوانه ­زنی افزایش و در بالاترین سطح شوری و خشکی، متوسط زمان جوانه­ زنی به‌ترتیب برابر 19/8 و 05/8 روز بود. اطلاعات به‌دست آمده از این تحقیق می­تواند در پیش­بینی گسترش این علف­ هرز در شرایط تنش­های محیطی در مزارع کشاورزی کمک نمای