تعیین دمای کاردینال جوانه‌زنی بذر چهار علف‌هرز خانواده شب بوئیان

Abstract

مدل­های رگرسیون ابزاری برای کمی­کردن پاسخ جوانه‌زنی علف­های هرز به دما می­باشند. به‌منظور تعیین دمای کاردینال چهار علف­هرز خانواده شب‌بوییان منداب (Eruca sativa Mill)، خردل­ دروغین Hirschfeldia incana L. Lagreze-Fossat))، خردل­وحشی (Sinapis arvensis L.) و خاکشیربدل (Erysimum repandum L.)، چهار آزمایش جداگانه با نه دما (5، 10، 15،20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سلسیوس) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1398 انجام شد. جوانه‌زنی علف­های هرز در پاسخ به دما متفاوت و در دمای 40 درجه سلسیوس تنها علف­هرز خردل­دروغین (38 درصد) جوانه‌زنی داشت و جوانه‌زنی سایر علف­های هرز کاملاً متوقف شد. براساس مدل­های مورداستفاده، برای علف­هرز منداب (مدل بتا پنج پارامتره)، خاکشیربدل (بتا چهارپارامتره، خردل­وحشی و خردل­دروغین (دندانه­ای) بهترین مدل برای تعیین دمای کاردینال بودند. دمای مطلوب جوانه‌زنی علف­های­هرز منداب و خاکشیربدل به‌ترتیب معادل 43/19 و 01/16 درجه سلسیوس پیش‌بینی شد (بتا پنج و چهارپارامتره). هم‌چنین دمای مطلوب تحتانی و فوقانی برای علف­هرز خردل­دروغین به‌ترتیب 27/22 و 26/29 و برای خردل­وحشی 23/23 و 86/ 27 درجه سلسیوس به‌دست آمد (مدل دندانه­ای). بیش‌ترین رویش علف­های هرز منداب، خردل­دروغین و خردل­وحشی در آبان­ماه و برای علف­هرز خاکشیربدل از آذرماه تا بهمن­ماه قابل انتظار می­باشد. مدل­سازی جوانه‌زنی در پاسخ به دما می­تواند در مدیریت علف­های هرز به‌ویژه در تعیین زمان کنترل علف­های هرز موردتوجه قرار گیرد.