ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر شکست خواب بذر گیاه بادآورد (Notobasis syriaca) به‌عنوان اولین گزارش در ایران

چکیده مقاله

به منظور ارزیابی اثر تیمارهای مختلف بر شکست خواب بذر گیاه بادآورد، دو آزمایش جداگانه در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1396 با سه تکرار انجام گرفت. آزمایش اول شامل نه تیمارهای فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی (شاهد، خراش­دهی سطحی، خراش­دهی سخت، سرمادهی مرطوب به مدت یک و دو هفته دردمای چهار درجه سلسیوس، خیساندن با آب داغ به مدت دو ساعت بدون خراش­دهی، خیساندن با آب مقطر در دمای 25 درجه به مدت دو ساعت با خراش­دهی، تیمار اسید سولفوریک غلیظ به مدت شش و 12 دقیقه) در قالب طرح کاملا ًتصادفی بود. آزمایش دوم به صورت فاکتوریل و شامل تیمارهای هورمونی (جیبرلیک اسید در غلظت­های صفر، 200، 400، 600، 800، 1000 پی­پی­ام و مدت زمان پرایمینگ در دو زمان 12 و 24 ساعت) در قالب طرح کاملاً تصادفی بود. بیشترین درصد جوانه­زنی (40 درصد) در شرایط قرارگیری بذرها در اسید سولفوریک غلیظ به مدت 12دقیقه بود. نتایج آزمایش دوم نشان داد که کاربرد جیبرلیک اسید برای 12 ساعت در تمامی غلظت­ها، منجر به 100 درصد جوانه­زنی شد. بیشترین درصد جوانه­زنی در مدت 24 ساعت (47 درصد)، در غلظت 200 و 400 پی­پی­ ام مشاهده شد. با افزایش غلظت جیبرلیک اسید، زمان رسیدن به 50 درصد جوانه­زنی (T₅₀) در تیمار 12 ساعت به صورت خطی کاهش یافت و از 31 ساعت در 200 پی­پی­ام، به 19 ساعت در 1000 پی­پی­ام رسید. در تیمار 24 ساعت پرایمینگ، T₅₀ از تابع گوسین تبعیت نمود و بیشترین زمان لازم برای دست­یابی به T₅₀ در 600 پی­پی­ام (92 ساعت) به دست آمد. نتایج نشان داد که در تیمار 12 ساعت پرایمینگ، بیشترین شاخص ویگور، به غلظت 400 پی­پی­ام پس از 12 دقیقه تیمار اسید سولفوریک تعلق داشت. غوطه­ورکردن بذرها به مدت 12 دقیقه در اسید سولفوریک و پرایمینگ جیبرلیک اسید با 400 پی­پی­ ام به مدت زمان 12 ساعت جهت شکست خواب و افزایش شاخص ویگور بادآورد توصیه می­شود